CAPD, czyli zaburzenia przetwarzania słuchowego. Jak je rozpoznać i kiedy zgłosić się do specjalisty?
CAPD, czyli Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego (ang. Central Auditory Processing Disorder), to zespół zaburzeń, w którym mózg ma trudności z prawidłowym przetwarzaniem bodźców dźwiękowych. Osoba, u której stwierdzono CAPD ma prawidłowy słuch pod względem fizjologicznym, ale nie jest w stanie efektywnie analizować, interpretować i rozumieć tego, co słyszy.
Zaburzenie może mieć wpływ na codzienne funkcjonowanie, zwłaszcza w sytuacjach wymagających złożonej analizy słuchowej, takich jak rozmowy w hałaśliwym otoczeniu, nauka języka czy wykonywanie wieloetapowych poleceń. Dlatego warto przyjrzeć się, czy Twoje dziecko także doświadcza takich trudności.
Jak diagnozuje się CAPD?
Rozpoznanie Centralnych Zaburzeń Przetwarzania Słuchowego może być trudne, ponieważ objawy mogą być subtelne i często przypominają inne trudności, takie jak ADHD, dysleksję czy obniżone zdolności poznawcze. Istnieje jednak kilka charakterystycznych symptomów, które mogą wskazywać na obecność tego zaburzenia. Należą do nich:
1. Trudności w rozumieniu mowy w hałasie.
Jednym z najbardziej typowych objawów CAPD jest trudność w zrozumieniu mowy w hałaśliwym otoczeniu. Osoby z tym zaburzeniem często mają problem z wychwytywaniem i interpretowaniem słów w miejscach, gdzie jest duże nagromadzenie różnych dźwięków, takich jak szkoła, restauracja czy biuro. Mózg ma wtedy trudność z oddzieleniem ważnych informacji od szumu.
2. Częste prośby o powtórzenie.
Osoby z CAPD często proszą rozmówców o powtórzenie tego, co zostało już powiedziane. Może to wynikać z trudności w przetwarzaniu dźwięków w sposób wystarczająco szybki i efektywny, aby zrozumieć całą wypowiedź za pierwszym razem.
3. Problemy z koncentracją i utrzymaniem uwagi.
Trudności z koncentracją na dźwiękach, szczególnie w otoczeniu pełnym bodźców, to kolejny częsty objaw. Dzieci z CAPD mogą wydawać się rozproszone lub nieuważne, co może być mylnie interpretowane jako brak zainteresowania lub słabsze skupienie uwagi.
4. Trudności z rozróżnianiem dźwięków.
Osoby z CAPD mogą mieć problemy z rozróżnianiem podobnie brzmiących dźwięków lub słów, co może prowadzić do częstych nieporozumień. Mogą mylić słowa takie jak „kura” i „góra” lub mieć trudności z odróżnieniem dźwięków w mowie.
5. Opóźniona reakcja na polecenia.
Osoby z CAPD często potrzebują więcej czasu na zrozumienie i odpowiedź na polecenia przekazywane ustnie. Mogą wydawać się opóźnione w reakcji lub prosić o dodatkowe wyjaśnienia.
6. Problemy z nauką języków obcych.
CAPD może znacząco utrudniać naukę języków obcych, ponieważ wymaga to zdolności do precyzyjnego rozróżniania i zapamiętywania nowych dźwięków, słów oraz struktur gramatycznych. Osoby z CAPD mogą mieć trudności z przyswajaniem i zrozumieniem nowego języka.
Kiedy zgłosić się do specjalisty?
Jeśli obserwujesz u swojego dziecka powyższe objawy, warto rozważyć konsultację ze specjalistą. Ważne jest, aby podjąć kroki w celu diagnostyki, zwłaszcza jeśli:
● Objawy utrudniają codzienne funkcjonowanie, ponieważ CAPD może prowadzić do problemów w edukacji lub w codziennych interakcjach społecznych.
● Problemy nie ustępują mimo interwencji. Jeśli próby poprawy koncentracji, ćwiczeń słuchowych, czy terapii logopedycznej nie przynoszą oczekiwanych efektów, warto rozważyć diagnozę w kierunku CAPD.
● Inne zaburzenia zostały wykluczone. Zanim zostanie postawiona diagnoza CAPD, ważne jest wykluczenie innych potencjalnych przyczyn problemów, takich jak ubytki słuchu, dysleksja czy ADHD. CAPD często współistnieje z innymi zaburzeniami, dlatego diagnoza powinna być kompleksowa.
● Objawy nie znikają z wiekiem. W niektórych przypadkach dzieci mogą mieć tymczasowe trudności ze słuchaniem, które mogą być wynikiem przejściowych problemów zdrowotnych. Jeśli jednak trudności z przetwarzaniem słuchowym utrzymują się dłużej, warto skonsultować się z ekspertem.
Jak wygląd terapia CAPD?
Po postawieniu diagnozy możliwe jest wdrożenie terapii i strategii wspierających, która stopniowo niwelują trudności. Jednym z najczęściej stosowanych podejść jest trening przetwarzania słuchowego. Polega on na ćwiczeniach, które mają na celu poprawę zdolności mózgu do rozpoznawania, różnicowania i interpretowania dźwięków. Często równolegle prowadzona jest terapia logopedyczna, która pomaga w rozwijaniu umiejętności językowych i komunikacyjnych.
CAPD to złożone zaburzenie, które może mieć istotny wpływ na jakość życia osób dotkniętych tym problemem. Wczesna diagnoza i odpowiednia terapia mogą znacznie poprawić funkcjonowanie w codziennych sytuacjach.
