Dysleksja i dysortografia - na czym to polega?

Dysleksja i dysortografia to dwa najczęstsze rodzaje zaburzeń zdolności uczenia się, które mają olbrzymi wpływ na nabywanie umiejętności czytania, pisania oraz interpretacji kodu językowego. Aktualny stan wiedzy psychologicznej i pedagogicznej pozwala wyjaśnić mechanizm powstawania tego typu trudności, a więc również zaplanować indywidualne wspomaganie edukacji dzieci, u których zdiagnozowano specyficzne trudności w nauce różnych umiejętności.

Dysleksja i dysortografia. Co warto o nich wiedzieć?

Dysleksja to zaburzenie neurobiologiczne, które wpływa na zdolność do odczytywania i przetwarzania języka pisemnego. Osoby z dysleksją mogą doświadczać trudności z rozpoznawaniem liter, grupowaniem ich w słowa oraz z szybkością i płynnością czytania. 

Objawy zauważalne są już we wczesnym dzieciństwie, a nasilają się i w pełni uwidaczniają w początkowym etapie edukacji. Już u maluchów rodzice mogą dostrzec takie trudności jak:

• wolniejsza niż u rówieśników nauka czynności samoobsługowych;

• problem z utrzymaniem równowagi, a co za tym idzie trudność z opanowaniem jazdy na rowerze lub innych pojazdach;

• niechęć do rysowania i zabaw manualnych;

• niepoprawnych chwyt narzędzi pisarskich;

• opóźniony rozwój mowy lub trudności w nabywaniu języka polegające na przekręcaniu wyrazów, myleniu form gramatycznych, czy kłopotów z wydzielaniem sylab i głosek ze słów;

• problem z określaniem kierunków i myleniem stron świata;

• słabe rozumienie przeczytanego tekstu.

Jednocześnie wiemy też, że dysleksja nie jest związana z ogólną inteligencją. Większość osób zmagających się z tym zaburzeniem ma przeciętny lub wyższy poziom IQ.

Z kolei dysortografia to specyficzne trudności w nauce pisania, które mogą obejmować problemy z ortografią, gramatyką, posługiwaniem się odpowiednią strukturą zdań oraz organizacją i spójnością tekstu. Osoby z dysortografią mogą mieć również trudności z graficznym odwzorowaniem liter i słów, co jest czasem mylone z zaburzeniami motorycznymi.

Jakie są przyczyny dysleksji i dysortografii?

Chociaż dokładne przyczyny powstania dysleksji i dysortografii nie są znane, badania wskazują na genetyczne i neurologiczne czynniki. Obrazowanie mózgu osób z dysleksją wykazało różnice w aktywności i strukturze niektórych obszarów, w tym lewej półkuli, która jest kluczowa dla prawidłowego przetwarzania języka.

Z uwagi na charakter zaburzeń, ujawniających się w dużej mierze po rozpoczęciu nauki w szkole, do 9 roku życia mówi się jedynie o zagrożeniu dysleksją lub innymi specyficznymi trudnościami w nauce. Jeśli dziecko prezentuje cechy, które mogą świadczyć o tego typu trudnościach, warto już wcześniej wdrożyć terapię i różnego typu wspomaganie.

Jak się diagnozuje dysleksję lub dysortografię?

Diagnoza dysleksji lub dysortografii zwykle wymaga szczegółowej oceny funkcjonowania na różnych poziomach. Ważna jest zarówno opinia nauczycieli, obserwacje rodziców o trudnościach dziecka, jak i przeprowadzenie standaryzowanych testów diagnostycznych. Można wykonać je w Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych lub prywatnych ośrodkach, które mają do tego odpowiednie uprawienia.

Jak pomagać dzieciom z dysleksją i dysortografią?

Skuteczne wsparcie terapeutyczne przyczynia się nie tylko do poprawy umiejętności czytania i pisania, ale również do wzrostu samooceny, motywacji oraz lepszego funkcjonowania w życiu społecznym. Dzięki zajęciom korekcyjnym terapii pedagogicznej, logopedycznej i psychologicznej dzieci w wieku szkolnym z dysleksją mogą nie tylko nadrobić braki w nauce, ale też rozwinąć swoje talenty i zainteresowania.

Każde dziecko powinno mieć opracowany indywidualny plan terapeutycznych, który może skupiać się na takich aspektach jak:

• doskonalenie nauki czytania i pisania;

• kształtowanie słuchu fonematycznego;

• rozwijanie słownictwa i umiejętności budowania dłuższych wypowiedzi;

• trening pamięci;

• radzenie sobie ze stresem szkolnym;

• umiejętność planowania nauki i techniki pomocne w przyswajaniu materiału.

Sumienna, systematyczna praca pozwala pokonać trudności, a dzieci ze stwierdzoną dysleksją mają szansę rozwijać się równie dobrze, jak ich rówieśnicy